Shantanu Paranjape's Blog - History, Trekking, Politics and many more

मागे एकदा पाताळेश्वर मंदिरावर लेख लिहिला होता आणि बऱ्याच जणांनी मला मेसेज करून सांगितले की आम्ही पुण्यात राहून अजून पर्यंत इथे गेलोच नव्हतो पण तुझा ब्लॉग वाचून जाऊन बघून आलो. पुण्यामध्ये अशा अनेक वास्तू आहेत, मंदिरे आहेत की ज्यांचा अभिमान पुणेकरांना वाटला पाहिजे आणि त्या ऐतिहासिक स्थळांची जोपासना झाली पाहिजे. पण हे सर्व करण्याआधी आपल्याला ती स्थळे माहिती पाहिजेत आणि आपण ती जाऊन पहिली पाहिजेत. अशाच एका सुंदर मंदिराची माहिती देण्यासाठी या लेखाचा प्रपंच!!    जाण्यासाठी फडके हौदावरून पुढे सरळ जावे आणि सिद्धेश्वर चौक लागला की डावीकडे वळावे. किंवा फडके हौदाच्या इथे कुणालाही विचारले म्हणजे ते सांगतील. आजमितीला हे मंदीर  सोमवार पेठे मध्ये भर वस्तीत अंगाखांद्यावर कोरीव शिल्पांचे दागिने खेळवत भक्कमपणे उभे असलेले पण काहीसे दुर्लक्षित असलेले असे हे त्रिशुंड गणेश मंदीर. खरं तर इतके दिवस मलाही असे भव्य मंदीर येथे आहे याची कल्पना नव्हती. पण असाच एक लेख वाचून नुकताच तेथे जाऊन आलो आणि थक्क झालो. १७व्या शतकाच्या उत्तरार्धात हे मंदीर कोरलेले आहे. म्हणजे २५० वर्ष झाली तरी हे मंदीर डौलात उभे आहे. या मंद…

सह्याद्रीत फिरताना एखाद्या किल्ल्यावर किंवा मंदिरांशेजारी अनेक घडवलेले दगड आपल्या नजरेस पडतात. या दगडांवर अनेक आकृत्या, चिन्हे किंवा लेख कोरलेले असतात. अशा वेळेला कुतूहलाने का होईना पण आपण त्यांचे निरीक्षण करतो. आणि मग काही वेळाने या शिल्पांना विरगळ किंवा गद्धेगळ असे म्हणतात असे कळून येते. विरगळ आणि गद्धेगळ या दोन वेगळ्या गोष्टी. तर लेखात आपण गद्धेगळ बाबत जाणून घेऊ.
     गद्धेगळचा अर्थ काढायला गेलं तर आपल्याला सहज लक्षात येईल की, ‘गद्धे’ म्हणजे गाढव आणि ‘गळ’ म्हणजे दगड. इंग्रजी मध्ये सुद्धा याला ‘ass-curse stone’ असे म्हणतात. गद्धेगळ हा स्पष्ट शब्दात सांगायचं तर दिलेली एक शिवी आहे. आता तर ही शिवी कशासाठी? पूर्वीच्या काळी मोठ्या मोठ्या जमिनी दान देण्याची पद्धत होती. जसे त्याकाळचे राजे एखादा किल्ला किंवा मंदीर यांना काही जमीन किंवा त्या गावचे उत्पन्न दान म्हणून देत असत. या दानाचा कुणी अव्हेर केला किंवा गैरवापर केला तर त्यासाठी शापवाणी दिलेली असते. ती शापवाणी किंवा शिवी म्हणजे गद्धेगळ!  हे दान कुणी नाकारील त्याच्या आईला गाढव किंवा घोडा लागेल अक्षरशः असे शब्द उच्चारलेले असतात. १२ …

अस्तित्व! केवळ हे टिकवण्यासाठीच आपण आयुष्यभर झटत असतो! मी सुद्धा याच कारणाने बीएमसीसी मध्ये प्रवेश घेतला आणि सुरु झाला स्वतःचे अस्तित्व टिकवण्याचा एक प्रवास, त्याला खऱ्या अर्थाने आकार मिळाला तो महाविद्यालयाच्या ‘अस्तित्व’ या आंतरमहाविद्यालयीन स्पर्धेमुळे. खरं सांगायचं तर ११वी मध्ये असताना यात फारसा रस घेतलाच नाही. इतर मुलांप्रमाणे event च्या दिवशी जाऊन फक्त हजेरी लावायचे काम केले. १२वी मध्ये असताना थोडा फार involve झालो! पण ती involvement केवळ चला जाऊन बघू या सदरात मोडणारी होती.

   माझ्यातले खरे अस्तित्व शोधायला कॉलेजचे first year उजाडले अन अगदी सुरुवातीपासून इंटरेस्ट घेतल्यामुळे इतर ३ जणांसोबत नेतेपदाची माळ गळ्यात पडली किंवा स्वताहून पाडून घेतली! Event Head होणं हे सोपं काम नाही बर का! आणि तुमचा स्वभाव जर स्पष्टवक्ता असेल तर नक्कीच नाही! काही जणांच्या मते “you should remain diplomatic if you want to handle people”, पण मला या गोष्टी नाही पटत. असो!!

   तर पाहिल्या दिवासापासून आम्ही झटून काम करायला सुरुवात केली. मी इथे अनेक गोष्टी शिकलो त्यातील एक म्हणजे की जगातला कोणताही माणूस तुम्हा…